Σε λανθασμένο τηλεγράφημα του ΑΠΕ οφείλεται εν πολλοίς η θύελλα που ξέσπασε σήμερα με τις δηλώσεις του Ταγίπ Ερντογάν, η οποία οδήγησε σε αυστηρή ανακοίνωση του ΥΠΕΞ. Η αναφορά για δημοψήφισμα στη Δυτική Θράκη επρόκειτο για δημοσίευμα της τουρκικής εφημερίδας Σαμπάχ που αποδόθηκε εσφαλμένα στον Τούρκο πρόεδρο.
Σε μια «εθνικά νοσταλγική» δήλωση με ανησυχητικές προεκτάσεις προέβη πράγματι ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν, ωστόσο δε φέρεται να έθεσε θέμα δημοψηφίσματος στη Δυτική Θράκη ή κτήσης ελληνικών νησιών, όπως διακινήθηκε ευρύτατα σήμερα από τα μέσα ενημέρωσης. Οι αναφορές αυτές ανήκουν σε σχόλιο της τουρκικής εφημερίδας Σαμπάχ, το οποίο σε αρχικό τηλεγράφημα του ΑΠΕ – ΜΠΕ είχε θεωρηθεί τμήμα της ομιλίας του ίδιου του Τούρκου προέδρου.
Μετά τη γνωστοποίηση του λάθους και την αναγκαία διόρθωση, ο διευθυντής του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων Μιχάλης Ψύλος, ανακοίνωσε ότι το πρακτορείο διακόπτει τη συνεργασία του με το συνεργάτη-ανταποκριτή του στην Τουρκία Άρη Αμπατζή.
Αξιοσημείωτο είναι βέβαια ότι στις αρχικές πληροφορίες του ΑΠΕ βασίστηκε η ανακοίνωση που εξέδωσε σε υψηλούς τόνους το Υπουργείο Εξωτερικών, ως απάντηση στις δηλώσεις Ερντογάν, διακηρύσσοντας ότι «η Θράκη είναι ελληνική».
Τι πραγματικά είπε ο Ερντογάν
Όπως αναγράφεται στα αγγλικά στην επίσημη ιστοσελίδα της τουρκικής προεδρίας, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν βρέθηκε πριν λίγες μέρες σε πανεπιστήμιο (που φέρει το δικό του όνομα) στη Ριζούντα και εκφώνησε ομιλία για την έναρξη της ακαδημαϊκής χρονιάς.
Εκεί, με αφορμή τα γεγονότα της Μοσούλης που αυτές τις μέρες γίνεται προσπάθεια να παρθεί πίσω από τους τζιχαντιστές, ο Τούρκος πρόεδρος τόνισε ότι η Τουρκία πρέπει είναι παρούσα «στην ιστορία της Μοσούλης», αφού σχετίζεται με την πολιτισμική-εθνοτική της συγκρότηση. Άρα, πρέπει να έχει λόγο και στην «επόμενη μέρα» στην περιοχή.
Αναλυτικότερα, ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε:
«Η Τουρκία πάντα δεχόταν με ανοιχτή αγκαλιά όλους τους καταπιεσμένους και τα θύματα και ποτέ δεν άφησε τους ομοεθνείς της μόνους. Τα φυσικά σύνορα είναι διαφορετικά από τα σύνορα της καρδιάς μας. Θα πρέπει να τα διαχωρίσουμε. Εμείς δείχνουμε το σεβασμό μας για τα φυσικά σύνορα, αλλά δε μπορούμε να χαράξουμε σύνορα στην καρδιά μας, ούτε θα το επιτρέψουμε. Μερικοί μας ρωτούν ‘γιατί ενδιαφέρεστε για το Ιράκ, γιατί ενδιαφέρεστε για τη Συρία’. Ρωτούν ‘γιατί νοιάζεστε για τη Γεωργία, την Ουκρανία, την Κριμαία, το Αζερμπαϊτζάν, το Καραμπάχ, τα Βαλκάνια, τη Βόρειο Αφρική’. Αυτά τα ερωτήματα μπορούν να επεκταθούν. Ωστόσο, παρατηρείστε ότι κανείς δε ρωτά τις χώρες που έρχονται σε εμάς από απόσταση χιλιάδων χιλιομέτρων ‘τι δουλειά έχετε εκεί’. Κανένα από αυτά τα μέρη για τα οποία μας ρωτούν ‘τι δουλειά έχετε εκεί’ δεν είναι ξένα σε εμάς. Σας ρωτώ για τη Ριζούντα, αγαπητοί μου αδελφοί. Πώς είναι δυνατόν να διαχωρίσουμε τη Ριζούντα από το Μπατούμι; Πώς μπορούμε να σκεφτούμε την Ανδριανούπολη ξεχωριστά από τη Θεσσαλονίκη ή το Κάρτζαλι; Πώς μπορείτε εσείς να θεωρήσετε ότι το Γκαζιαντέπ και το Χαλέπι, το Μαρντίν, τη αλ-Χασάκα, ή τη Σύρτη και τη Μοσούλη ότι είναι μέρη που δεν έχουν καμία σχέση το ένα με το άλλο; Βλέπετε κάτι από εμάς σε κάθε χώρα της Μέσης Ανατολής και της Βορείου Αφρικής, μεταξύ της επαρχίας Χατάι και του Μαρόκου. Σίγουρα συναντάτε τα ίχνη ενός από τους προγόνους μας σε κάθε βήμα σας (κατά τα εδάφη που εκτείνονται) από τη Θράκη στην Ανατολική Ευρώπη».
Από την άλλη, αυτό που αποδόθηκε λανθασμένα στον Ταγίπ Ερντογάν ήταν δημοσίευμα της διαδικτυακής έκδοσης της τουρκικής εφημερίδας Σαμπάχ , το οποίο ανέφερε:
«Και το νομικό καθεστώς της Δυτικής Θράκης, το οποίο εναπόκειται στην ειρήνη που θα γίνει με την Τουρκία, θα πρέπει να οριστεί, με κατάλληλο τρόπο, ως αποτέλεσμα δημοψηφίσματος που θα διεξαχθεί ελεύθερα. Ορισμένοι ιστορικοί θεωρούν πως τα σύνορα του εθνικού συμβολαίου περιλαμβάνουν της την Κύπρο, το Χαλέπι, τη Μοσούλη, το Αρμπίλ, το Κιρκούκ, το Μπατούμι, τη Θεσσαλονίκη, το Κίρτζαλι, τη Βάρνα, και τα νησιά του Αιγαίου».
«Ο Ερντογάν ενδιαφέρεται κατά βάση για την υπόθεση της Μοσούλης»
Μιλώντας στο allovergreece, ο διεθνολόγος Νίκος Μεκέσης σημειώνει ότι οι δηλώσεις του Ερντογάν πρέπει να ερμηνευτούν στο πλαίσιο του νεοοθωμανισμού, του ιδεολογήματος που άρχισε να κυριαρχεί στην Τουρκία από το 1997 περίπου, όταν οι ισλαμιστές άρχισαν να πρωταγωνιστούν στο πολιτικό παιχνίδι. Το δόγμα αυτό προκρίνει ότι η Τουρκία θα πρέπει να «ενδιαφέρεται» για περιοχές εκτός των συνόρων της, εκεί όπου υφίσταται το τουρκικό στοιχείο.
Βέβαια, οι τωρινές αυτές δηλώσεις μπορούν βασικά να ερμηνευτούν στο πλαίσιο της ανάγκης του Ταγίπ Ερντογάν να εξασφαλίσει την παρουσία της Τουρκίας στις εξελίξεις στη Μουσούλη, τη μεγαλύτερη πόλη του βορείου Ιράκ, τονίζει ο κ. Μεκέσης. Λίγο βορειότερα από τη Μουσούλη, βρίσκονται οι κουρδικές περιοχές, εκεί όπου η Τουρκία θέλει με κάθε τρόπο να αποτρέψει τη δημιουργία ενός κουρδικού κράτους. Έτσι, είναι φυσικό ο Τούρκος πρόεδρος να προβαίνει σε δηλώσεις που «θυμίζουν» τους ιστορικούς, πολιτισμικούς και εθνοτικούς δεσμούς που έχει η Τουρκία με τη συγκεκριμένη περιοχή, συμπληρώνει.
Αυτό, ωστόσο, είναι το πρώτο επίπεδο ερμηνείας των δηλώσεων Ερντογάν. Ένα δεύτερο επίπεδο, σύμφωνα με τον κ. Μεκέση, είναι η ανάγκη του να διασφαλίσει τη συσπείρωση του εσωτερικού του ακροατηρίου στην Τουρκία στη μετά-το πραξικόπημα εποχή. Τέτοιες αναφορές στο «εθνικό συμβόλαιο» της Τουρκίας, σε περιοχές εκτός συνόρων που έχουν δεσμούς με το τουρκικό έθνος είναι ένας κλασσικός τρόπος ώστε ο Ερντογάν να απευθυνθεί συσπειρωτικά στο εθνικό του ακροατήριο, επισημαίνει ο Νίκος Μεκέσης, ο οποίος δε θεωρεί τις δηλώσεις αυτές ως προάγγελο κάποιου είδους θερμού επεισοδίου με την Ελλάδα.
Αυτή τη στιγμή το ενδιαφέρον της Τουρκίας φαίνεται να είναι στα ανατολικά, στο Ιράκ, τη Συρία, τονίζει. Οι αναφορές για περιοχές στα δυτικά της Τουρκίας, χρησιμοποιούνται ως αναγκαίο συμπλήρωμα για ένα εθνικό αφήγημα που είναι βασικά επικεντρωμένο στην Ανατολή.
