Όταν ο Πρίαμος έφτασε μεταμφιεσμένος στη σκηνή του Αχιλλέα για να ζητήσει τη σορό του Έκτορα, έκανε κάτι αδιανόητο για τα αρχαία ήθη και έθιμα: φίλησε το χέρι του δολοφόνου του παιδιού του. Ο ίδιος ο Πρίαμος είναι που σχολιάζει τη συγκεκριμένη πράξη του απευθυνόμενος στον Αχιλλέα (Ω', στ. 505-506), τονίζοντας πως έπαθε «αυτό που άλλος θνητός δεν έχει πάθει ακόμη, του ανδρός οπού μ’ ορφάνεψε το χέρι να φιλήσω», σύμφωνα με τη μετάφραση του Ι. Πολυλά στο σχολικό βιβλίο της Β' Γυμνασίου.
Το να φιλάς το χέρι του ανθρώπου που λίγες ώρες νωρίτερα έχει πάρει τη ζωή του παιδιού σου, είναι το αποκορύφωμα της φρίκης; Ρητορικό το ερώτημα, το «ναι» (ή, ίσως, το «αναμφίβολα ναι») προκύπτει αβίαστα ως απάντηση, μα η άνοδος της κλίμακας της φρίκης μπορεί να αποκαλύψει κι άλλα, πιο σκοτεινά σκαλοπάτια. Ο δολοφόνος που «μας ορφανεύει» δεν είναι πάντα οριοθετημένος ως «εχθρός»: πολλές φορές, μπορεί να εμφανιστεί ενδεδυμένος τον μανδύα του «σωτήρα». Και τα ψηλότερα σκαλοπάτια στην κλίμακα της φρίκης δεν είναι απαραίτητα βυθισμένα στο σκοτάδι. Πολλές φορές μπορεί να λούζονται στο φως των προβολέων και να 'ναι στολισμένα με λουλούδια, υπογραφές και κορδέλες εγκαινίων, πριν βυθιστούν σε τόνους λάσπης, όπως στη Μάνδρα και τη Νέα Πέραμο.
Η Μάνδρα και η Νέα Πέραμος δεν είναι περιοχές που χτυπήθηκαν «από τη μανία της φύσης»: είναι οι σκηνές δεκαέξι (μέχρι τώρα) προμελετημένων δολοφονιών. Οι δολοφόνοι που πήραν δεκαέξι (μέχρι τώρα) ζωές, δεν κινήθηκαν από εκδικητική μανία: το κέρδος ήταν το μοναδικό τους κίνητρο. Δεν επιτέθηκαν στα θύματά τους κραδαίνοντας το δόρυ ή το ξίφος: τους χαμογελούσαν πολλά χρόνια πριν το κάθε έγκλημα. Ίσως τους έσφιξαν το χέρι, ίσως τους χτύπησαν χαϊδευτικά την πλάτη πριν υπογράψουν την καταδίκη τους σε θάνατο. Ίσως – κι εδώ ας συζητήσουμε ξανά για το τι μπορούμε να ορίσουμε ως «αποκορύφωμα της φρίκης» – να εισέπραξαν κι «ευχαριστώ» από τα θύματά τους ή τους οικείους τους την ώρα που έπεφταν οι υπογραφές στην καταδίκη τους σε θάνατο. Ή το χειροκρότημά τους όταν τους υπόσχονταν πως θα τους σώσουν.
Στη Μάνδρα και τη Νέα Πέραμο δεν «εκδικήθηκε η φύση»: καμιά εκδίκηση δεν έχει ανάγκη να πάρει η φύση. Ό,τι συνέβη ήταν το αποτέλεσμα του έργου ψυχρών, κατ' επάγγελμα και κατ' εξακολούθηση δολοφόνων. Από εκείνους που, κάποτε, μας χτύπησαν χαϊδευτικά την πλάτη και ορκίστηκαν πως ζουν μόνον για να υπηρετούν εμάς και «το κοινό συμφέρον»...
