Συνεχίζεται και ολοκληρώνεται αύριο η συζήτηση του νομοσχεδίου του Υπουργείου Περιβάλλοντος «Χωρικός σχεδιασμός – βιώσιμη ανάπτυξη» που αντικαθιστά τον νόμο 4269/2014 και το σύστημα χωρικού σχεδιασμού που αυτός εισήγαγε στην κατεύθυνση της «ενίσχυσης της αναπτυξιακής προοπτικής της χώρας, με την ταυτόχρονη προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και την προώθηση της κοινωνικής συνοχής και δικαιοσύνης» (βλ. συνοδευτική αιτιολογική έκθεση).
Η σχετική συζήτηση ξεκίνησε σήμερα, στις 10 το πρωί, με την ομιλία του εισηγητή του ΣΥΡΙΖΑ, Γιώργου Δημαρά, ο οποίος εξήγησε ότι οι συνθήκες είναι τέτοιες που «προστατεύουμε ό,τι μπορούμε και βελτιώνουμε ό,τι γίνεται».
Αναφερόμενος στο περιεχόμενο του νομοσχεδίου είπε ότι η διάρθρωση του συστήματος χωρικού σχεδιασμού ορίζεται πλέον σε τρία επίπεδα: το εθνικό, το περιφερειακό (δηλαδή τις 13 περιφέρειες) και το τοπικό (καλλικρατικούς δήμους), επανασυστήνεται και ισχυροποιείται το Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας, όχι ως όργανο κυβερνητικής πολιτικής, αλλά ως όργανο κοινωνικού διαλόγου, διασφαλίζεται μια διαδικασία δικαίου προς όφελος του περιβάλλοντος και του επενδυτή (με τη διαδικασία της προέγκρισης εξασφαλίζεται ότι η δραστηριότητα που χωροθετείται σε μια περιοχή μπορεί πράγματι να υλοποιηθεί) και κωδικοποιούνται οι διατάξεις χωροταξίας και πολεοδομίας.
«Καλούμε όλους τους Βουλευτές να ψηφίσουν το νομοσχέδιο, γιατί βελτιώνει κατά το δυνατόν την κατάσταση στα θέματα χωροταξίας και στρατηγικού σχεδιασμού και δημιουργεί πιο σταθερό πλαίσιο για επενδύσεις, ενώ ταυτόχρονα ενισχύει την προστασία της φύσης και του αστικού περιβάλλοντος και είναι γενικά ενταγμένο στη λογική της βιωσιμότητας» κατέληξε.
Επικριτικός για τον τρόπο που νομοθετεί η Κυβέρνηση, δηλαδή απέναντι στη δική της ιδεολογία και κατ’ απαίτηση των δανειστών, με συμπερίληψη στο νομοσχέδιο διατάξεων (και φωτογραφικών) και τροπολογιών που δεν έχουν σχέση μ’ αυτό εμφανίστηκε ο εισηγητής της ΝΔ, Κωνσταντίνος Σκρέκας. «Και βέβαια καταλαβαίνουμε τελικά από αυτά για ποιον λόγο η Ελλάδα έχει φτάσει στο σημείο που έχει φτάσει» τόνισε.
Εξειδικεύοντας την κριτική του στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο, είπε ότι δεν μπορεί αυτό να χαρακτηριστεί ως αναθεώρηση ή μεταρρύθμιση του ν. 4269/2014, καθώς χρησιμοποιούνται απλά μετονομασίες και λεκτικές διαφοροποιήσεις άνευ περιεχομένου, προκειμένου να δοθεί το μήνυμα ότι η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ αλλάζει όλα όσα έκανε η προηγούμενη κυβέρνηση και φέρνει νομοθετήματα που είναι καλύτερα. Οι πραγματικές αλλαγές (π.χ. προέγκριση προμελέτης) είναι λίγες και μικρές σε μέγεθος, αλλά τροποποιούν τον χαρακτήρα του νομοσχεδίου και αυξάνουν τη γραφειοκρατία.
«Λέτε ότι με την προέγκριση υπάρχει αίσθημα δικαίου και ασφάλεια δικαίου στον επενδυτή. Εγώ ρώτησα την αγορά και μου είπαν οι άνθρωποι της αγοράς ότι η προέγκριση προμελέτης είναι το 80% της τελικής μελέτης. Δηλαδή, οι άνθρωποι θα ξοδεύουν χρήματα και χρόνο –περίπου έναν χρόνο- για την προέγκριση και στη συνέχεια θα πρέπει να πηγαίνουν και στην τελική έγκριση. Και ρωτάω εγώ: Δύο-τρεις μήνες να ετοιμαστεί για την προέγκριση, έξι μήνες για να βγει η τελική απόφαση, δύο μήνες για να υπάρξει η εφαρμοστική διοικητική πράξη, πέρασε ένας χρόνος για την προέγκριση προμελέτης. Μετά θα πρέπει να επαναλάβει ο επενδυτής για την τελική μελέτη. Για ποιον λόγο το βάζετε αυτό το στάδιο; Γιατί μας πάτε πίσω;» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Την πρόθεσή του κόμματός του να καταψηφίσει το νομοσχέδιο επί της αρχής ανακοίνωσε ο ειδικός αγορητής της Δημοκρατικής Συμπαράταξης ΠΑΣΟΚ – ΔΗΜΑΡ, Γιώργος Αρβανιτίδης. Σύμφωνα με την εκτίμησή του, το θεσμικό πλαίσιο που υπήρχε από το 1987 εκσυγχρονίστηκε το 2014 (ν. 4269/2014) και τώρα η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ΑΝΕΛ αντί να εντοπίσει τις αδυναμίες και να διορθώσει τα λάθη «κατέβασε τον διακόπτη, έκλεισε το σύστημα, αδιαφορώντας για τις συνέπειες».
Ο βουλευτής τόνισε ότι οι υπό ψήφιση αλλαγές θα λειτουργήσουν αντιαναπτυξιακά, αποδυναμώνοντας τα ειδικά χωρικά σχέδια. «Θα σας αναφέρω τρία βασικά προβλήματα της διαδικασίας προέγκρισης που προβλέπει το νομοσχέδιο: Πρώτον, το επιπλέον ποσοστό μελετών για κάθε επενδυτικό σχέδιο μπορεί να φθάσει ακόμα και τις 25 χιλιάδες ευρώ, λόγω του ενδιάμεσου αυτού σταδίου. Δεύτερον, τα σχέδια που προβλήθηκαν με τον ν. 4269 και δεν έχουν εγκριθεί, θα χρειαστούν νέες στρατηγικές μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Τρίτον, η πρόβλεψη για προέγκριση με υπουργική απόφαση είναι εξαιρετικά πιθανό να οδηγήσει σε προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας, με αποτέλεσμα επιπλέον σημαντικές καθυστερήσεις» σημείωσε, ζητώντας την αφαίρεση του σταδίου της προέγκρισης αν στόχος είναι πράγματι να βοηθηθούν οι επενδυτές.
«Για τα αστικά κόμματα ο χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός δεν έχει ως προτεραιότητα την ικανοποίηση των αναγκών του ανθρώπου και της κοινωνίας συνολικότερα, αλλά την αποκόμιση κέρδους για τους επιχειρηματικούς ομίλους» σημείωσε η ειδική αγορήτρια του ΚΚΕ, Διαμάντω Μανωλάκου, απαριθμώντας τους κύριους άξονες της αντιλαϊκής πολιτικής της Κυβέρνησης σε αυτό το πεδίο: i). τη διεύρυνση της ατομικής ιδιοκτησίας στη γη παράλληλα με τη συγκέντρωση και οργάνωση της ιδιοκτησίας αυτής σε μεγάλες καπιταλιστικές εκμεταλλεύσεις, ii). την προώθηση της εμπορευματοποίησης και εκείνου του τμήματος της γης που ανήκει άμεσα ή έμμεσα στο Δημόσιο και μια σειράς από εγκαταστάσεις και υποδομές (δασικές εκτάσεις, αεροδρόμια κλπ.), iii). την κατάργηση των όποιων περιορισμών υπήρχαν στις αλλαγές χρήσεων γης και την άμεση συνάρθρωση των τελευταίων με τα επενδυτικά σχέδια των μονοπωλιακών ομίλων, iv). την προώθηση της αλλαγής της διοικητικής διαίρεσης της χώρας με προοπτική τη διαμόρφωση πιο μεγάλων διοικητικών δομών, οι οποίες μεταξύ άλλων θα διευκολύνουν τη διείσδυση του επενδυτικού κεφαλαίου σε κρίσιμους τομείς (μεταφορές, ενέργεια, υποδομές, τουρισμός κ.ά.), v). τη διαμόρφωση πεδίων επιχειρηματικής δραστηριότητας γύρω από υπηρεσίες που παρέχονται από το κράτος (ελεύθερη δόμηση, ιδιωτική πολεοδόμηση τουριστικών εγκαταστάσεων, σχέδια για την ιδιωτικοποίηση τεχνικών έργων κ.ά.), vi). την προώθηση της συνολικής επίθεσης στα δικαιώματα της εργατικής τάξης (π.χ. εργασιακές αναδιαρθρώσεις, μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης).
Το παρόν νομοσχέδιο είναι κατά 90% όμοιο με το νόμο 4269/2014, σύμφωνα με τον ειδικό αγορητή του Ποταμιού, Γιώργο Μαυρωτά, η κριτική του οποίου αφορούσε π.χ. : α). την έλλειψη deadlines (προθεσμιών δηλαδή για την έκδοση των προεδρικών διαταγμάτων και των υπουργικών αποφάσεων) που σε συνδυασμό με την υποστελέχωση της δημόσιας διοίκησης θα το καταστήσει απλά ένα ευχολόγιο, β). την απουσία μηχανισμού παρακολούθησης του προγραμματισμού και της εφαρμογής, όπου θα συλλέγονται δεδομένα σε πραγματικό χρόνο (για παράδειγμα προκηρύξεις μελετών, στάδια ολοκλήρωσης διαγωνισμών, ανάθεση μελετών, στάδια ολοκλήρωσης μελετών κλπ.), ώστε να αξιολογείται η επίτευξη καθορισμένων στόχων και η εναρμόνιση των επιπέδων σχεδιασμού μεταξύ τους, γ). την ανησυχία ότι τα ειδικά χωρικά σχέδια που προβλέπει ο νόμος δεν θα λειτουργήσουν ως συμπληρωματικό εργαλείο περιορισμένης και υπό προϋποθέσεις χρήσης, αλλά θα υποσκάψουν τον ολοκληρωμένο σχεδιασμό και θα γίνουν το βασικό εργαλείο σχεδιασμού. Σύμφωνα με τον βουλευτή, «η διαδικασία προέγκρισης πρέπει να είναι αποτελεσματική και να παίζει τον πραγματικό της ρόλο και όχι να είναι ένα παράθυρο κωλυσιεργίας».
«Στην Ελλάδα, όταν προκύπτει κάποιο ζήτημα, φτιάχνουμε έναν νόμο και νομίζουμε ότι διευθετήθηκε το ζήτημα, ότι λύθηκε το πρόβλημα. Όχι, το μεγάλο στοίχημα είναι στην εφαρμογή. Πετυχημένος νόμος είναι αυτός που υλοποιείται σωστά και έγκαιρα και όχι αυτός που παραπέμπει στις καλένδες, απλώς και μόνο για να βγει η υποχρέωση. Εδώ πέρα ο αντικαπνιστικός νόμος είναι ένα κλασσικό παράδειγμα» ανέφερε.
Διακοσμητική διαδικασία χαρακτήρισε τη διαβούλευση ο ειδικός αγορητής της Ένωσης Κεντρώων, Μάριος Γεωργιάδης, αφού δεν δίνεται ουσιαστική σημασία ούτε στα κόμματα, ούτε στους φορείς, ακόμα κι αν οι προτάσεις τους τυγχάνουν αρχικά θετικής υποδοχής από Υπουργούς. «Μάλιστα δυσκολεύεστε να κρατάτε ακόμη και τα προσχήματα, γιατί η συγκεκριμένη διαβούλευση διήρκησε μόλις δέκα ημέρες και ομολογήσατε ότι κάνατε είκοσι δύο μήνες να αποφασίσετε τι περιέχει το νέο πλαίσιο χωρικού σχεδιασμού, αλλά απαιτήσατε από τους φορείς να το μελετήσουν και να κάνουν προτάσεις και κρίσεις μέσα σε ένα μήνα, συμπεριλαμβανομένων και των Επιτροπών» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Αναφορικά με το νομοσχέδιο στάθηκε σε δύο κυρίως σημεία: α). στην αποδυνάμωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αφού για την έγκριση του χωροταξικού πλαισίου απαιτείται απλώς η γνώμη του οικείου περιφερειακού συμβουλίου η οποία δεν είναι καν αναγκαία, καθώς η διαδικασία συνεχίζεται χωρίς αυτήν με την παρέλευση δύο μηνών από τη λήξη της σχετικής μελέτης και β). στο χτύπημα στον ελεύθερο ανταγωνισμό, δηλαδή στην πραγματική οικονομία που συνιστά η ρύθμιση, σύμφωνα με την οποία ο αρμόδιος Υπουργός μπορεί να αναθέτει εκτέλεση συγκεκριμένων προπαρασκευαστικών εργασιών της κωδικοποίησης ή σύνταξη ειδικών μελετών και ερευνών σε εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας, σε επιστημονικά ιδρύματα, σε ινστιτούτα, ή σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου.
«Έχουμε επιφυλαχθεί επί της αρχής και επί των άρθρων στις Επιτροπές. Διατηρούμε μια επιφύλαξη για τη σχετική ψηφοφορία» κατέληξε.
