Κρίσιμες θα είναι οι αμέσως επόμενες μέρες για τη διαπραγμάτευση με τους θεσμούς, οι οποίοι ζητούν σκληρές αλλαγές στα εργασιακά με επίκεντρο τις ομαδικές απολύσεις. Στη 1 περίπου το μεσημέρι της Κυριακής, η Υπουργός Εργασίας Έφη Αχτσιόγλου πέρασε την πόρτα του Χίλτον προκειμένου να συναντηθεί με τους θεσμούς.
Η ασφυκτική πίεση ενός συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος φαίνεται να βρίσκεται στο φόντο αυτής της διαπραγμάτευσης, καθώς από την πλευρά της κυβέρνησης τουλάχιστον, επιδιώκεται η τήρηση των συγκεκριμένων χρονικών κόμβων που έχουν τεθεί.
Έτσι, στόχος της κυβέρνησης για τις αμέσως επόμενες ημέρες, είναι η ταχεία επίτευξη συμφωνίας σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων (staff level agreement), η οποία προγραμματίζεται να επικυρωθεί στο Euro Working Group της 28ης Νοεμβρίου. Αυτό θα ανοίξει το δρόμο για το «επίσημο» κλείσιμο της β’ αξιολόγησης στη συνεδρίαση του Eurogroup στις 5 Δεκεμβρίου.
Σε αυτό το Eurogroup υποτίθεται ότι θα πρέπει να ανακοινωθούν και τα βραχυπρόθεσμα μέτρα που θα ληφθούν για τη ρύθμιση του χρέους, αλλά αναμένεται να συγκεκριμενοποιηθούν και οι ενέργειες που θα γίνουν στο ίδιο θέμα μετά το 2018. Ο ESM (Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης), σύμφωνα με πληροφορίες της ΕΡΤ, φέρεται να επεξεργάζεται τις τελευταίες μέρες ένα πρόγραμμα αναδιάρθρωσης του βραχυπρόθεσμου μέρους του χρέους, που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει χαμηλό σταθερό επιτόκιο, το οποίο ετοιμάζεται να καταθέσει στο Eurogroup.
Μέχρι το Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου, όμως, θα πρέπει να έχουν περάσει από τη Βουλή οι νομοθετικές παρεμβάσεις που αφορούν τη δεύτερη αξιολόγηση. Ήδη τη Δευτέρα αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή ο προϋπολογισμός του κράτους για το 2017 – με στόχο να ψηφιστεί έως τις 10 Δεκεμβρίου- και μέσα στην εβδομάδα, δύο πολυνομοσχέδια που σχετίζονται με τα προαπαιτούμενα της δεύτερης αξιολόγησης.
Φαίνεται ότι μέχρι τις 3 Δεκεμβρίου πρέπει να έχουν να ψηφιστεί τα νομοσχέδια με τα προαπαιτούμενα, για τα εργασιακά, τα αδήλωτα εισοδήματα, την κινητικότητα των δημοσίων υπαλλήλων, τον εξωδικαστικό συμβιβασμό και το πλαστικό χρήμα.
Τα εργασιακά στην ατζέντα – Απελευθέρωση απολύσεων και άλλα «αγκάθια»
Στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης έχει μπει το κείμενο της συμφωνίας της β’ αξιολόγησης, το οποίο έχουν ήδη ξεκινήσει να γράφουν οι δανειστές.
Οι θεσμοί φαίνεται ότι ανοίγουν σιγά σιγά τα χαρτιά τους ως προς το τι ακριβώς ζητούν στο πεδίο των εργασιακών.
Τα μέχρι στιγμής «αγκάθια» στη διαπραγμάτευση για τα εργασιακά, διαμορφώνονται ως εξής:
- Ομαδικές απολύσεις
Εδώ οι θεσμοί ζητούν μία σειρά από αλλαγές προκειμένου να «απελευθερωθούν οι απολύσεις», να διευκολύνεται δηλαδή η επιλογή μιας επιχείρησης να προβαίνει σε ομαδικές απολύσεις, να απλοποιείται η διαδικασία.
α) Απόσυρση της «προέγκρισης» από το κράτος
Σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο στην Ελλάδα, κάθε επιχείρηση που προβαίνει σε ομαδικές απολύσεις είναι υποχρεωμένη να υποβάλει το πλάνο της για απολύσεις προς έγκριση στο Υπουργείο Εργασίας. Αυτή η διαδικασία μπορεί να θέτει ένα στοιχειώδες προστατευτικό πλέγμα για τους προς απόλυση εργαζόμενους, καθώς προστατεύει δικαιώματα όπως η καταβολή δεδουλευμένων, το δικαίωμα αποζημίωσης, η δυνατότητα προτίμησής τους σε επαναπρόσληψη κλπ. Έτσι, η επιχείρηση υποχρεώνεται να παρέχει τέτοιες εγγυήσεις, ώστε να δώσει το Υπουργείο Εργασίας την έγκρισή του για να προχωρήσει η διαδικασία των απολύσεων.
Αυτό ζητούν οι θεσμοί να «φύγει» από τη μέση, υποστηρίζουν ότι το κράτος δε χρειάζεται να εμπλέκεται στη διαδικασία των απολύσεων. Το Υπουργείο Εργασίας φαίνεται ότι είναι διατεθειμένο να συζητήσει, όχι την πλήρη απόσυρση της προέγκρισης από το κράτος, αλλά τη μεταβίβαση της συγκεκριμένης αρμοδιότητας από το Υπουργείο Εργασίας σε άλλο φορέα του Δημοσίου (πχ. ΟΜΕΔ-Οργανισμός Διαιτησίας, ΟΑΕΔ). Το θέμα αυτό θα απασχολήσει τη διαπραγμάτευση τις επόμενες μέρες.
Στο ζήτημα της προέγκρισης, αξιοσημείωτο είναι ότι εκκρεμεί η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου σχετικά με τις απολύσεις στις οποίες ήθελε να προβεί η βιομηχανία τσιμέντου ΑΓΕΤ-Ηρακλής. Η εταιρεία ήθελε να προβεί σε ομαδική απόλυση 236 εργαζομένων, ζήτησε προέγκριση, το Υπουργείο απέρριψε το αίτημα της εταιρείας, με αποτέλεσμα το θέμα να καταλήξει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το οποίο και καλείται να αποφασίσει εάν η διαδικασία προέγκρισης που ισχύει στην Ελλάδα είναι συμβατή με το κοινοτικό δίκαιο. Μέχρι στιγμής, η εισήγηση του γενικού εισαγγελέα λέει «όχι», ότι δεν είναι συμβατή, όμως η απόφαση του δικαστηρίου δεν αναμένεται πριν από τα μέσα Δεκεμβρίου. Το ότι εκκρεμεί η απόφαση του ευρωδικαστηρίου είναι στοιχείο που επικαλείται η ελληνική πλευρά στη διαπραγμάτευση, ώστε να πιέσει να μην τεθεί θέμα για την προέγκριση στο πακέτο της δεύτερης αξιολόγησης. Φαίνεται όμως ότι οι θεσμοί επιμένουν να προχωρήσει η συζήτηση στο θέμα, ανεξαρτήτως της συγκεκριμένης υπόθεσης.
β) Αύξηση του ορίου των ομαδικών απολύσεων
Σε αυτό το ζήτημα θα δοθεί μάχη καθώς και οι δύο πλευρές επιμένουν στη θέση τους. Αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα το όριο ομαδικών απολύσεων είναι 5% για τις επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από 150 εργαζόμενους (δηλαδή επιτρέπεται να απολύσουν μέχρι 30 εργαζόμενους). Το ΔΝΤ ζητά να αυξηθεί στο 10%, με την ελληνική πλευρά να το αρνείται. Φαίνεται ότι στο ζήτημα αυτό, τη γραμμή του Υπουργείου Εργασίας συνεπικουρούν και ορισμένοι εκ των κοινωνικών εταίρων, με το Βασίλη Κορκίδη, πρόεδρο της ΕΣΕΕ (Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας) να δηλώνει προ λίγων ημερών ότι η ΕΣΕΕ «δε ζήτησε ποτέ την αύξηση του ορίου των ομαδικών απολύσεων».
γ) Εναλλακτικά μέτρα
Αναφορικά με τις απολύσεις, το Υπουργείο συζητά επίσης την εφαρμογή του μειωμένου ωραρίου αντί της απόλυσης των εργαζομένων με παράλληλη μείωση μισθού και τη διαφορά που προκύπτει να την καλύπτει το Δημόσιο.
- Κατώτατος μισθός
Δεν έχει τεθεί θέμα ως προς το ύψος του, αλλά για τον τρόπο καθορισμού του. Υπενθυμίζεται ότι από το δεύτερο μνημόνιο (με διάταξη του 2013), ο καθορισμός του κατώτατου μισθού πέρασε από τη διαπραγμάτευση των κοινωνικών εταίρων (εργοδότες – εργαζόμενοι) στο κράτος. Τώρα, το Υπουργείο Εργασίας υποστηρίζει την επαναφορά του καθορισμού του στους κοινωνικούς εταίρους, συναντώντας τη σθεναρή διαφωνία των θεσμών.
Μάλιστα, φαίνεται ότι οι θεσμοί υπερασπίστηκαν το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο για τον καθορισμό του κατώτατου, ως «εμβληματική αλλαγή».
Σε σχέση με την πρόταση για θέσπιση υποκατώτατου μισθού για τους νέους εργαζόμενους, το Υπουργείο υποστηρίζει ότι συγκρούεται με τον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη, λαμβάνοντας υπόψη και την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων που επισημαίνει ότι είναι διάκριση στη βάση της ηλικίας και δεν επιτρέπεται. Σε αυτό το θέμα το Υπουργείο κρίνει ότι μπορεί να προτάξει επιχειρήματα νομιμότητας.
- Αίτημα του Υπουργείου η επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων
Το Υπουργείο Εργασίας ζητά επίσης την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων που είχαν ανασταλεί με το δεύτερο μνημόνιο. Εκτός από τον καθορισμό του κατώτατου μισθού, αυτό αφορά και μια σειρά άλλα πράγματα.
Πιο συγκεκριμένα, το Υπουργείο ζητά την αποκατάσταση της αρχής της ευνοϊκής ρύθμισης των κλαδικών συμβάσεων εργασίας (να υπερισχύουν δηλαδή οι κλαδικές συμβάσεις έναντι των επιχειρησιακών συμβάσεων όταν είναι πιο ευνοϊκές για τους εργαζόμενους). Αυτό ανεστάλη το 2011.
Ζητά επίσης την επαναφορά της επεκτασιμότητας των κλαδικών συμβάσεων (όταν σε έναν κλάδο, η κλαδική σύμβαση που έχει υπογραφεί αφορά το 51% των εργαζόμενων του κλάδου, να ισχύει η ίδια κλαδική σύμβαση και για τους υπόλοιπους εργαζόμενους του κλάδου, άρα να δεσμεύει και τους υπόλοιπους εργοδότες του κλάδου που δεν την έχουν υπογράψει). Κι αυτό ανεστάλη το 2011.
Μέρα διαπραγμάτευσης στο Χίλτον
Μετά την Έφη Αχτσιόγλου, θα ακολουθήσει συνάντηση των θεσμών με το οικονομικό επιτελείο για τα δημοσιονομικά μεγέθη 2017-2018 και το νέο προϋπολογισμό, ενώ στις 6 το απόγευμα είναι προγραμματισμένο το ραντεβού για τα θέματα της παιδείας.
Σύμφωνα με το οικονομικό επιτελείο, στόχος είναι έως την Τρίτη (οπότε και ολοκληρώνεται η δεύτερη αποστολή των επικεφαλής των θεσμών στην Αθήνα) να έχει φτάσει σε τέτοιο σημείο η διαπραγμάτευση, ώστε να μπορεί στη συνέχεια να υπάρξει συμφωνία εξ αποστάσεως.
