Την αντίθεση των μέτρων λιτότητας σε θεμελιώδεις συνταγματικές αρχές, αλλά και σε συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα του ανθρώπου – όπως τη συνεισφορά των πολιτών στα δημόσια βάρη ανάλογα με τις δυνάμεις τους ή το δικαίωμα στην εργασία και την κοινωνική ασφάλιση – επισημαίνει με δήλωσή της η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του ανθρώπου (ΕΕΔΑ).
Το ανεξάρτητο συμβουλευτικό όργανο της ελληνικής Πολιτείας σε θέματα προστασίας Δικαιωμάτων του Ανθρώπου – το οποίο εκπροσωπεί 32 φορείς (Ανεξάρτητες Αρχές, Πανεπιστημιακές σχολές νομικών και πολιτικών επιστημών, συνδικαλιστικές οργανώσεις, ΜΚΟ, πολιτικά κόμματα και υπουργεία) – τονίζει ότι «οι όροι χρηματοδότησης των διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, όπως του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ή άλλων μηχανισμών, ευρωπαϊκών ή διεθνών, οικονομικής ή χρηματοπιστωτικής στήριξης ενός Κράτους δεν μπορούν να παρακάμπτουν την υποχρέωση σεβασμού των κανόνων του διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου δικαιωμάτων του ανθρώπου, ιδιαίτερα όταν δεσμεύει εξίσου και Κράτη που μετέχουν στους μηχανισμούς αυτούς, όπως τα Κράτη Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Η ΕΕΔΑ υπενθυμίζει εκ νέου τις δεσμεύσεις και τις υποχρεώσεις των θεσμών της ΕΕ και όλων των Κρατών Μελών της που πηγάζουν από τη Συνθήκη της ΕΕ, η οποία καθιστά τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα θεμελιακές αξίες της ΕΕ, θέτει ως πρωταρχικό στόχο την προώθησή τους και θεσπίζει κοινωνικούς στόχους (κοινωνική ένταξη, κοινωνική προστασία και δικαιοσύνη, κοινωνική πρόοδος), οι οποίοι συνδέονται άρρηκτα με τους οικονομικούς στόχους της και είναι καθοριστικοί για την αποτελεσματικότητα αυτών των οικονομικών στόχων. Άλλωστε, όπως υπογραμμίζει το Δικαστήριο της ΕΕ, η ΕΕ «δεν περιορίζεται σε μια οικονομική ένωση, αλλά πρέπει ταυτόχρονα να εξασφαλίζει, με κοινή δράση, την κοινωνική πρόοδο και να επιδιώκει τη διαρκή βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας των ευρωπαϊκών λαών, όπως τονίζεται στο Προοίμιο της Συνθήκης».
Υπενθυμίζει ακόμη, «τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, ο οποίος απηχεί τις κοινές συνταγματικές παραδόσεις των Κρατών Μελών και τους κανόνες των διεθνών συνθηκών ανθρωπίνων δικαιωμάτων που έχουν επικυρώσει όλα τα Κράτη Μέλη, κατοχυρώνει αδιαίρετα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα, με πρώτο το δικαίωμα στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, διακηρύσσει ότι η ΕΕ “τοποθετεί τον άνθρωπο στην καρδιά της δράσης της” και δεσμεύει ρητά τόσο τα Κράτη Μέλη, όσο και τους θεσμούς της ΕΕ. Λόγω αυτής της δέσμευσης των θεσμών της ΕΕ, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Εθνικών Θεσμών Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ENNHRI) έστειλε ανοικτές επιστολές στον Πρόεδρο της Επιτροπής και τον Πρόεδρο της ΕΚΤ, καλώντας τους να λάβουν μέτρα προς εξάλειψη των σοβαρών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που επέφεραν τα μέτρα λιτότητας στην Ελλάδα».
H ΕΕΔΑ διαπιστώνει με ιδιαίτερη ανησυχία ότι η εφαρμογή μέτρων λιτότητας επί μακρό χρόνο, κατά τρόπο που λαμβάνει χαρακτηριστικά διαρκούς κατάστασης
- οδηγεί σε υποβάθμιση της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τελικά σε μη πραγμάτωσή τους,
- αντιστρέφει την ιεράρχηση των αξιών και των στόχων της ΕΕ, δίνοντας προτεραιότητα στους δημοσιονομικούς στόχους σε βάρος θεμελιωδών κοινωνικών αξιών και διαταράσσοντας τη δίκαιη ισορροπία οικονομικών και κοινωνικών στόχων κατά την εφαρμογή εθνικής πολιτικής ανάκαμψης από την κρίση χρέους,
- υπονομεύει τη δυνατότητα της Πολιτείας να εγγυηθεί βασικά οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα εξαιτίας των δραστικών περικοπών στις κοινωνικές δαπάνες,
- αποδομεί το Κοινωνικό Κράτος και εντείνει την υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου του λαού, με αποτέλεσμα να φτωχοποιείται και να εξαθλιώνεται ολοένα και μεγαλύτερη μερίδα του πληθυσμού, να διευρύνεται το κοινωνικό χάσμα και να διαρρηγνύεται ο κοινωνικός ιστός, όπως τονίζουν διεθνή όργανα
- ενισχύει ακραία και μισαλλόδοξα στοιχεία και κλονίζει τους δημοκρατικούς θεσμούς,
- αποστερεί την δυνατότητα εκπλήρωσης θεμελιωδών υποχρεώσεων ως προς την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε χώρες, όπως η Ελλάδα, που λόγω της γεωγραφικής τους θέσης αποτελούν κύριο σημείο εισόδου και διαχείρισης μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών προς την ΕΕ,
- διαβρώνει τα θεσμικά θεμέλια της ΕΕ ως μιας ένωσης λαών, που στηρίζεται στο σεβασμό και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ισότητας και της αλληλεγγύης
Τέλος, καλεί και πάλι τα όργανα της ελληνικής Πολιτείας, τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και τα Κράτη Μέλη της ΕΕ, σε ειλικρινή και άμεση συστράτευση προς διάσωση των αξιών που στηρίζουν τον ευρωπαϊκό πολιτισμό, καθώς και σε σύμπραξη στη διαμόρφωση μόνιμου μηχανισμού αξιολόγησης και αποτίμησης των επιπτώσεων των μέτρων λιτότητας, όχι μόνο ως προς την απόλαυση, αλλά και ως προς την πρόσβαση στα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των προσώπων που διαβιούν στο έδαφος της ΕΕ (Human Rights Impact Assessment), προς την κατεύθυνση της αποκατάστασης της ρυθμιστικής βαρύτητας των δικαιωμάτων του ανθρώπου στη διαμόρφωση οικονομικών πολιτικών.
Η Δήλωση της ΕΕΔΑ απεστάλη σε ευρωπαϊκούς, διεθνείς οργανισμούς και στους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ μεταξύ των παραρτημάτων - σημείων αναφοράς της Δήλωσης αναφέρονται:
- Ομόφωνες Αποφάσεις της ΕΕΔΑ για τα μέτρα λιτότητας και τα δικαιώματα του ανθρώπου
- Αποφάσεις και Πορίσματα εθνικών οργάνων (ανωτάτων δικαστηρίων και της Βουλής των Ελλήνων), μεταξύ των οποίων το Προκαταρκτικό Πόρισμα της Επιτροπής Αλήθειας Δημοσίου Χρέους του Ελληνικού Κοινοβουλίου
- Αποφάσεις και Συστάσεις Διεθνών Οργάνων για την Ελλάδα, όπως η Έκθεση του Ανεξάρτητου Εμπειρογνώμονα του ΟΗΕ για θέματα Χρέους και ανθρωπίνων δικαιωμάτων για την Ελλάδα, κ. Cephas Lumina
- Διεθνή και ευρωπαϊκά κείμενα για την οικονομική κρίση και τα δικαιώματα του ανθρώπου.
Στη διεθνή δημοσιοποίηση της δήλωσης αυτής «ιδίως προς τους υπευθύνους των λεγομένων “Θεσμών”, των διεθνών οργανισμών που αυτή τη στιγμή προωθούν παραβιαστικές των δικαιωμάτων πολιτικές» έδωσε έμφαση η Ζωή Κωνσταντοπούλου κατά τη σημερινή της συνάντησή με τον Πρόεδρο της ΕΕΔΑ, Γιώργο Σταυρόπουλο, επισημαίνοντας ότι η ίδια, ως Πρόεδρος της Βουλής θα αναλάβει πρωτοβουλίες, προκειμένου η πρόταση της ΕΕΔΑ για δημιουργία μηχανισμών αξιολόγησης των επιπτώσεων των ασκούμενων πολιτικών στα ανθρώπινα δικαιώματα να γίνει πράξη.
«Δεν μπορεί να αποτιμώνται μόνο οι οικονομικές συνέπειες των πολιτικών, δεν μπορεί να αποτιμώνται σε επίπεδο περιβαλλοντικής νομοθεσίας οι περιβαλλοντικές συνέπειες και να μην αποτιμάται εκείνο που αποτελεί από τα ανεκτίμητα κεκτημένα του σύγχρονου δημοκρατικού πολιτισμού, η επίπτωση συγκεκριμένων πολιτικών στα ανθρώπινα δικαιώματα. Θα είναι, λοιπόν, μια πρωτοβουλία που θα αναλάβει η Βουλή ανταποκρινόμενη ακριβώς σ’ αυτή την πολύ σωστή και σοφή πρόταση της Εθνικής Επιτροπής Δικαιωμάτων του Ανθρώπου» σημείωσε.
«Με αυτή την προσπάθεια θέλαμε να αναδείξουμε το γεγονός ότι τα Ανθρώπινα Δικαιώματα έχουν φτάσει πλέον στην Ελλάδα σε ένα τέτοιο σημείο προσβολής, που πραγματικά κανείς δύσκολα μπορεί να την περιγράψει. Είναι μια κατάσταση εξαιρετικά δυσμενής, από τα μέτρα λιτότητας, κατά την οποία θίγονται μια σειρά από δικαιώματα τόσο κοινωνικά όσο και ατομικά. Ο κύριος, όμως, λόγος για τον οποίο έγινε αυτή η προσπάθεια είναι για να απευθυνθούμε προς τους ξένους, οι οποίοι παίρνουν πολλές φορές την πρωτοβουλία για τις διεθνείς συμβάσεις του δανεισμού και που πολλές φορές αγνοούν το γεγονός ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα πρέπει να προΐστανται σε αυτή την προσπάθεια και όχι να έπονται», δήλωσε από την πλευρά του ο Πρόεδρος της ΕΕΔΑ, Γιώργος Σταυρόπουλος.
(Πρώτη δημοσίευση: inagreece.gr)
