Έχουν περάσει πλέον αρκετές ώρες από την ανάδειξη του Ντόναλντ Τραμπ σε πρόεδρο των ΗΠΑ και το πρωινό «σοκ» έχει δώσει τη θέση του στην περισυλλογή και την ανάλυση της ψήφου των Αμερικανών πολιτών. Κεντρικό ερώτημα: σε ποιους «μίλησε» ο μεγιστάνας που κατόρθωσε, χωρίς πρότερο πολιτικό παρελθόν, να γίνει ο 45ος πρόεδρος της Αμερικής; Ποιες κοινωνικές ομάδες τάχθηκαν στο πλευρό του και τελικά τι είναι αυτό που άλλαξε στην Αμερική τα τελευταία χρόνια;
Ο πολιτικός αναλυτής σε διεθνή ζητήματα, Νεκτάριος Μπουγδάνης, μιλά στο allovergreece και απαντά στα παραπάνω ερωτήματα, που απ’ ότι φαίνεται θα συζητιούνται για μέρες…
«Ο Ντόναλντ Τραμπ μιλά, κατ’ αρχάς στους άντρες περισσότερο απ’ ότι στις γυναίκες. Έπειτα, απευθύνεται περισσότερο στους λευκούς άντρες και ιδιαίτερα στους λευκούς χωρίς πτυχίο», τονίζει ο κ. Μπουγδάνης, προσθέτοντας ότι ο νέος ένοικος του Λευκού Οίκου κατόρθωσε να προσελκύσει την ψήφο της λεγόμενης «ανειδίκευτης εργατικής τάξης».
Εξηγεί δε ότι, στην αμερικανική κοινωνία έχει αναπτυχθεί μια έντονη αντίθεση ανάμεσα στις μεσαίες πολιτείες, που κατά κύριο λόγο βιώνουν την οικονομική δυσπραγία, και τις πιο εύπορες περιοχές των ανατολικών και δυτικών πολιτειών, στις οποίες βρίσκονται και οι μεγάλες πόλεις. Οι κάτοικοι της ενδοχώρας στήριξαν Τραμπ, ως μια κίνηση εκδίκησης στα μεσαία –και λιγότερο επηρεασμένα από την κρίση- στρώματα των ανατολικών και δυτικών πολιτειών. «Θα έλεγα ότι η ψήφος στον Τραμπ δεν είναι ψήφος διαμαρτυρίας, αλλά ψήφος εκδίκησης», λέει ο Νεκτάριος Μπουγδάνης.
Και, όπως τονίζει, είναι αυτές ακριβώς οι περιοχές της αμερικανικής ενδοχώρας που βίωσαν τα προηγούμενα χρόνια τις δραματικές επιπτώσεις της αποβιομηχάνισης. Διότι η κρίση στην Αμερική ξεκίνησε αρκετά πριν το 2008, τη «φούσκα» των στεγαστικών δανείων και την κατάρρευση της “Lehman Brothers”, σημειώνει ο κ. Μπουγδάνης.
Η περίοδος Μπιλ Κλίντον χαρακτηρίστηκε από την εφαρμογή του νεοφιλελεύθερου μοντέλου, το οποίο οδήγησε ένα μεγάλο κομμάτι της αμερικανικής κοινωνίας σε πλασματική ευμάρεια. Αυτό, σταδιακά, άρχισε να καταρρέει. Συνοδεύτηκε, όμως, από μια διαδικασία έντονης αποβιομηχάνισης, «τα πρώτα σημάδια της οποίας είχαν ήδη αρχίσει να εμφανίζονται μετά το Ρήγκαν» (τέλη δεκαετίας του ’80). Όπως εξηγεί ο κ. Μπουγδάνης, η αποβιομηχάνιση εντάθηκε όλα τα προηγούμενα χρόνια, είτε λόγω της επέκτασης του αυτοματισμού στην παραγωγική διαδικασία είτε λόγω της λήψης μέτρων για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή. Για παράδειγμα, λόγω της εφαρμογής περιορισμών για την κλιματική αλλαγή, πολλά ορυχεία άνθρακα και χάλυβα σε κεντρικές πολιτείες, οδηγήθηκαν σε μαρασμό και έκλεισαν.
«Μόνο στην πολιτεία του Οχάιο έχει κλείσει το 50% των βιομηχανιών τα τελευταία χρόνια», σημειώνει ο κ. Μπουγδάνης.
Εκεί επομένως που γιγαντώθηκε η ανεργία, εκεί που έπεσε το βιοτικό επίπεδο, εκεί ήρθε και επικάθισε ο λόγος του Τραμπ, ότι θα ανοίξει ξανά τις βιομηχανίες που έκλεισαν, ότι θα επαναλειτουργήσει τον άνθρακα γιατί η θεωρία της κλιματικής αλλαγής είναι –στο αφήγημα Τραμπ- μια συνομωσία των λόμπι, των ελίτ… Σε αντίθεση με τη Χίλαρι που υποσχόταν την επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τη δημιουργία πράσινων θέσεων εργασίας, ο λόγος του Τραμπ ήταν πιο πειστικός: θα ξαναφτιάξει κάτι χειροπιαστό, κάτι που υπήρχε, τις βιομηχανίες που, όπως λέει, έχουν πάει αλλού, π.χ. στην Κίνα, σε βάρος της Αμερικής…
Άλλωστε, όπως επισημαίνει ο Νεκτάριος Μπουγδάνης, σε αυτά τα στρώματα, σε αυτές τις περιοχές, η Κλίντον πολύ δύσκολα μπορούσε να απευθυνθεί, καθώς θεωρείται εν γένει άνθρωπος της Wall Street, των πολεμικών βιομηχανιών, έχει ένα συστημικό προφίλ.
Ακόμα, υποστηρίζει ότι στην περίπτωση Τραμπ, το ρατσιστικό αντανακλαστικό δεν μπορούμε να πούμε ότι αποτελεί βασικό υπόστρωμα της ψήφου, όσο η οικονομική δυσπραγία που αναζητά μια εύκολη και πάντως «αντισυστημική» επιλογή. Σίγουρα, πάντως, ο Τραμπ πήρε την ψήφο περισσότερων Αφροαμερικανών και Λατίνων απ’ όσο αναμενόταν, και η Κλίντον, παρ’ ότι πήρε από αυτές τις ομάδες, πήρε λιγότερες ψήφους από όσες περίμενε… Αυτό δείχνει κάτι…
Στο ερώτημα αν ο Μπέρνι Σάντερς θα ήταν πιο «επικίνδυνος» για τον Τραμπ, ο Νεκτάριος Μπουγδάνης απαντά καταφατικά. «Ο Σάντερς είχε περισσότερες πιθανότητες να τον κερδίσει, απ’ ότι η Χίλαρι. Ο Μπέρνι μπορούσε να απευθυνθεί στο ακροατήριο του Τραμπ, εκεί που η Χίλαρι αδυνατούσε. Και μπορούσε να το διεμβολίσει». Με διαφορετικό αφήγημα, βέβαια, μιλώντας για τις επιπτώσεις της συστημικής κρίσης, του νεοφιλελευθερισμού, αλλά ο Μπέρνι Σάντερς μπορούσε να μιλήσει σε αυτά τα στρώματα που ο ίδιος ο Τραμπ, στις τελευταίες του ομιλίες, όπως και στην επινίκια, τα καλεί με το όνομά τους: «αμερικανική εργατική τάξη»…
Από την άλλη, η Χίλαρι, ήταν πιο «δυνατή» στις φυλετικές ομάδες, σε όσους συσπειρώνονται γύρω από τα κοινωνικά δικαιώματα και βέβαια στα μεσαία, μικροαστικά στρώματα, καταλήγει ο Νεκτάριος Μπουγδάνης.
